Borowik usiatkowany (Boletus reticulatus)

Borowik usiatkowany (Boletus reticulatus) to ceniony i lubiany jadalny grzyb, należący do grupy tzw. prawdziwków. Jest jednym z pierwszych borowików pojawiających się w cieplejszych miesiącach i ma wszechstronne zastosowanie kulinarne. Swoją nazwę zawdzięcza występowaniu głównie w lasach dębowych. W tym artykule dowiesz się, jak go rozpoznać, gdzie go znaleźć, jak go przetwarzać i na co zwrócić uwagę.

Charakterystyka i występowanie

Borowik usiatkowany ma brązowy do jasnobrązowego kapelusz, który w czasie suszy może pękać. Jego skórka jest sucha, matowa, czasem delikatnie pomarszczona. Miąższ jest biały, jędrny i nie zmienia koloru po przekrojeniu. Spodnia strona kapelusza zawiera rurki – początkowo białe, później żółtawe, a u starszych owocników oliwkowozielone.

Charakterystyczną cechą jest wyraźny siateczkowaty trzon, zwłaszcza w górnej części, z białawym do brązowego wzorem. Rośnie głównie w ciepłolubnych lasach – pod dębami, bukami i kasztanami. Preferuje gleby wapienne i nasłonecznione stanowiska. Pojawia się od maja do lipca, często jeszcze przed borowikiem szlachetnym, i jest jednym z pierwszych „letnich prawdziwków”.

Właściwości zdrowotne

Choć borowik usiatkowany nie jest klasyfikowany jako grzyb leczniczy, jego wartości odżywcze są wyjątkowe:

• Zawiera witaminy z grupy B, witaminę D oraz pierwiastki śladowe, takie jak selen, potas i fosfor.
• Ma niską zawartość tłuszczu i kalorii, co czyni go odpowiednim dla osób na diecie redukcyjnej.
• Jest bogaty w białko i błonnik, co wspiera trawienie i daje uczucie sytości.
• Składniki antyoksydacyjne wspierają ochronę komórek przed starzeniem się i chorobami.

Chociaż nie jest uznawany za grzyb leczniczy, może być cennym elementem zdrowej diety.

Ciekawostki o borowiku usiatkowanym

• Borowik usiatkowany to świetny grzyb „dla początkujących” – łatwo go rozpoznać i ma niewiele trujących sobowtórów.
• Łacińska nazwa reticulatus odnosi się do siateczkowatego wzoru na trzonie – jednej z jego najbardziej charakterystycznych cech.
• Podczas suszy kapelusz często „marszczy się” lub pęka – to naturalne i nieszkodliwe zjawisko.
• Chociaż jest chętnie zbierany, jego populacja w niektórych rejonach jest niższa – grzybiarze powinni zbierać z umiarem.
• Ma nieco słodszy i delikatniejszy smak niż borowik szlachetny, co sprawia, że świetnie nadaje się do grillowania i zup.

Zbiór i przetwarzanie

Zbieranie borowika usiatkowanego wymaga znajomości odpowiednich stanowisk i ostrożności:

• Zbieraj tylko zdrowe owocniki bez śladów robaczywienia. Młode grzyby są smaczniejsze i jędrniejsze.
• Odcinaj je tuż nad ziemią, zostawiając grzybnię nienaruszoną.
• Najlepszy czas na zbiory to poranek lub okres po deszczu, gdy grzyby są świeże i nawodnione.
• Przed przechowywaniem oczyść grzyby z ziemi i igliwia, by uniknąć rozwoju pleśni i zabrudzeń.

Borowik usiatkowany idealnie nadaje się do suszenia, mrożenia, marynowania oraz bezpośredniego spożycia. Doskonale smakuje w risotto, sosach, zupach i jako dodatek do mięs.

Najczęściej zadawane pytania

1. Czy borowika usiatkowanego można pomylić z trującym gatunkiem?

Niezbyt łatwo. Najczęstsza pomyłka to goryczak żółciowy, który również ma siateczkowany trzon, ale jest gorzki w smaku. Zaleca się spróbować niewielki kawałek miąższu (i wypluć) – goryczka to wyraźny sygnał ostrzegawczy.

2. Kiedy jest najlepszy czas na zbiory?

Od maja do lipca, szczególnie po deszczu i w ciepłe dni. Rano grzyby są najświeższe i mniej zaatakowane przez owady.

3. Jak najlepiej przetwarzać borowika usiatkowanego?

Najczęściej suszy się go na powietrzu lub w suszarce, można go też pokroić na plastry i zamrozić. Świeży świetnie sprawdza się na grillu, w kremowych sosach czy zupach.

4. Czy można jeść go na surowo?

Nie. Grzybów nie należy jeść na surowo – mogą zawierać trudne do strawienia lub toksyczne substancje, które znikają dopiero po obróbce termicznej.

5. Czy borowik usiatkowany nadaje się do konserwowania?

Tak, szczególnie młode owocniki można marynować w zalewie słodko-kwaśnej. Należy je jednak dokładnie obgotować i poddać pasteryzacji.

Borowik usiatkowany to smaczny, pożywny i łatwy do rozpoznania grzyb, będący jednym z największych skarbów naszych lasów. Jego wczesne występowanie i delikatny smak czynią go ulubieńcem każdego grzybiarza.