Trzmiel w ogrodzie – jak go rozpoznać i wspierać

Trzmiel (łac. Bombus) – poprawnie nazywany trzmielem – należy do najwydajniejszych i najbardziej odpornych zapylaczy naszych ogrodów. Choć sprawia wrażenie powolnego i ociężałego, jest niestrudzonym pracownikiem nawet w niesprzyjających warunkach. W artykule dowiesz się, jak rozpoznać trzmiela, co zapyla i jak stworzyć mu dogodne warunki do życia.

Jak wygląda trzmiel?

Trzmiel ma krępe, owłosione ciało, typowo czarno-żółte lub czarno-biało-pomarańczowe ubarwienie. Dorasta do długości 10–20 mm (niektóre królowe są jeszcze większe). W porównaniu do pszczoły wygląda na większego, bardziej kudłatego i porusza się wolniej. Jest bardzo łagodny i żądli tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Jakie znaczenie ma trzmiel w ogrodzie?

Trzmiele to niezastąpieni pomocnicy ogrodników i rolników:

• Zapylanie w chłodne dni: W przeciwieństwie do pszczół trzmiele są aktywne już od 6 °C, często również w deszczu i przy wietrze.
• Głębokie kwiaty: Potrafią zapylać kwiaty z głębokim kielichem (np. pomidory, papryka, fasola, jagody).
• Wyższe plony: Dzięki silnym wibracjom podczas zbierania pyłku poprawiają zapylanie i jakość owoców.

Trzmiel a różnice względem pszczoły

Choć niektórzy je mylą, trzmiel i pszczoła różnią się w wielu aspektach:

• Trzmiel jest bardziej kudłaty, większy i mniej jaskrawy w kolorach.
• Nie produkuje miodu – jego kolonie są mniejsze i sezonowe.
• Jest bardziej odporny na zimno i pracuje nawet wtedy, gdy pszczoły zostają w ulu.

Ciekawostki o trzmielach

• Kolonie trzmieli są sezonowe – zakładane przez jedną królową na wiosnę.
• W przeciwieństwie do pszczół nie tworzą zapasów miodu – żywią się na bieżąco.
• Niezwykle łagodne: Żądlą tylko w samoobronie, np. gdy są przygniecione lub nadepnięte.
• Odgrywają ważną rolę w rolnictwie – wykorzystywane są m.in. w szklarniach do zapylania pomidorów.

Co zagraża trzmielom?

• Pestycydy: Chemiczne opryski, szczególnie podczas kwitnienia roślin, są dla nich śmiertelne.
• Utrata siedlisk: Intensywne koszenie i usuwanie chwastów odbiera im pożywienie i schronienie.
• Brak kwitnących roślin: Ogrody bez różnorodności nie zapewniają wystarczającej ilości pyłku i nektaru.

Jak wspierać trzmiela w ogrodzie?

• Sadź rośliny bogate w nektar: Lawenda, jeżówka, goździki, koniczyna, szałwia, kocimiętka, maliny, mięta.
• Zostaw dziki zakątek: Nieskoszona część ogrodu z chwastami lub starymi pniami posłuży jako schronienie lub miejsce na gniazdo.
• Hotel dla owadów: Umieść schronienie dla trzmieli – szczególnie wiosną chętnie założą w nim kolonię.
• Nie stosuj oprysków podczas kwitnienia: Nawet „naturalne” opryski nie zawsze są bezpieczne – stosuj je wyłącznie wieczorem.

Najczęściej zadawane pytania

1. Czy trzmiel jest niebezpieczny?

Nie – jest bardzo łagodny. Żądli tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy czuje się zagrożony.

2. Czy trzmiel może żądlić wielokrotnie?

Tak – w przeciwieństwie do pszczoły nie traci żądła po użądleniu, więc może żądlić wielokrotnie, choć robi to bardzo rzadko.

3. Kiedy latają trzmiele?

Od wczesnej wiosny aż do jesieni. Są aktywne także podczas chłodnych poranków i deszczu – w odróżnieniu od pszczół.

4. Czy można pomylić trzmiela z osą?

Raczej nie – osa ma cienkie, błyszczące ciało i wyraźne żółto-czarne pasy. Trzmiel jest kudłaty i mniej kontrastowy.

5. Czy mogę mieć trzmiele w ogrodzie bez pszczół?

Tak – trzmiele to samodzielne zapylacze i ich obecność nie zależy od obecności pszczół.

Trzmiel to wyjątkowy owad, który zasługuje na naszą uwagę i ochronę. Dzięki niemu mamy obfite plony nawet wtedy, gdy inne zapylacze odpoczywają. Stwórzmy mu w ogrodzie warunki, w których będzie mógł bezpiecznie żyć i zapylać.