Zając szarak – jak chronić rośliny przed obgryzaniem

Zając szarak (Lepus europaeus) to typowy mieszkaniec pól, łąk i skrajów lasów. Choć wygląda niewinnie i niegroźnie, potrafi wyrządzić znaczne szkody w ogrodzie – szczególnie przez obgryzanie warzyw, kwiatów i młodych drzewek. W artykule dowiesz się, jak rozpoznać zająca, co go przyciąga do ogrodu i jak skutecznie chronić rośliny.

Jak wygląda zając szarak?

Zając ma smukłe, umięśnione ciało, długie uszy z czarnymi końcówkami i silne tylne nogi. Długość ciała wynosi około 50–70 cm, a masa 3–6 kg. Jego sierść jest szarobrązowa z jaśniejszym brzuchem. Zając jest bardzo szybki i płochliwy – w razie niebezpieczeństwa ucieka błyskawicznie.

Dlaczego zając przychodzi do ogrodu?

Zając to roślinożerca, który chętnie zjada różne świeże rośliny:

• Warzywa liściaste: Szpinak, sałata, kapusta, natka marchwi czy młota buraczana.
• Kwitnące rośliny i zioła: Np. nagietki, stokrotki, bazylia czy pietruszka.
• Pędy i kora drzewek: Zimą obgryza pnie drzew owocowych i krzewów, zwłaszcza jabłoni i śliw.

Jakie szkody wyrządza zając w ogrodzie?

• Obgryzanie młodych roślin: Zając często odgryza całą roślinę tuż przy ziemi.
• Obgryzanie kory: Uszkodzenie pni może prowadzić do uschnięcia młodych drzewek.
• Mniejsze plony: Zniszczone uprawy spowalniają lub uniemożliwiają wzrost warzyw.
• Szkody estetyczne: Zając obgryza również kwiaty i rośliny ozdobne, psując wygląd rabat.

Ciekawostki o zającu szaraku

• Zając jest głównie nocny – najczęściej pojawia się w ogrodach o zmierzchu lub w nocy.
• W przeciwieństwie do królika, zając nie kopie nory – ukrywa się w płytkim zagłębieniu zwanym formą.
• Bardzo czujny: Gdy wyczuje człowieka, natychmiast ucieka i często chowa się wśród roślinności.
• Ma doskonały słuch, wzrok i węch – dzięki temu szybko reaguje na zagrożenie.

Jak chronić ogród przed zającem?

• Ogrodzenie: Najpewniejsze rozwiązanie – gęsta siatka o wysokości min. 80–100 cm, najlepiej zakopana w ziemi.
• Plastikowe osłony pni: Chronią młode drzewka przed obgryzaniem kory.
• Odstraszacze zapachowe: Np. ludzki włos, psi mocz, mydło lub komercyjne repelenty przeciw dzikiej zwierzynie.
• Usuwanie kryjówek: Zając lubi się ukrywać – regularnie koś trawę, usuwaj gałęzie i chwasty.
• Pies w ogrodzie: Obecność psa skutecznie odstrasza zająca od powrotu.

Najczęściej zadawane pytania

1. Czy zając jest niebezpieczny dla ludzi?

Nie, jest bardzo płochliwy i ucieka przy najmniejszym ruchu. Atakuje tylko w wyjątkowych sytuacjach, np. gdy zostanie złapany.

2. Kiedy ryzyko szkód jest największe?

Wiosną i latem – podczas sadzenia warzyw oraz zimą, gdy obgryza korę drzew.

3. Czy pies domowy pomaga?

Tak, jego zapach i obecność są dla zająca silnym czynnikiem odstraszającym.

4. Czy mogę złapać zająca i wypuścić go gdzie indziej?

Zając szarak to dzikie zwierzę – jego odłowienie jest dozwolone tylko za zgodą koła łowieckiego lub służb ochrony przyrody.

5. Czy są rośliny odstraszające zająca?

Tak, np. lawenda, szałwia, krwawnik czy czosnek mają mniej atrakcyjny zapach i zające ich zwykle unikają.

Zając szarak to uroczy symbol natury, ale w ogrodzie może wyrządzić nieoczekiwane szkody. Dzięki profilaktyce i odpowiedniej ochronie Twoje plony i kwiaty mogą jednak pozostać bezpieczne.