Kornik drukarz – szkodnik świerków i zagrożenie dla lasów

Kornik drukarz (Ips typographus) należy do najgroźniejszych szkodników lasów iglastych w Europie Środkowej. Ten niewielki kornik potrafi powodować rozległe uszkodzenia i zamieranie drzewostanów świerkowych, zwłaszcza po wichurach, suszach lub innych czynnikach stresowych. W artykule dowiesz się, jak rozpoznać kornika, co powoduje i jak się przed nim bronić.

Jak wygląda kornik drukarz?

Dorosły chrząszcz ma długość 4–5 mm, jest walcowaty, ciemnobrązowy do czarnego. Jego ciało pokrywają drobne włoski. Charakterystyczną cechą są cztery ząbki na końcu pokryw skrzydłowych. Larwy są białe, beznogie, zakrzywione i żyją pod korą drzew, gdzie żerują na łyku. Przepoczwarzają się w komorach, które same tworzą.

Gdzie występuje kornik drukarz?

Najczęściej atakuje świerk pospolity (Picea abies), ale przy masowym występowaniu może przechodzić także na inne iglaki. Występuje głównie w rejonach górskich i podgórskich z dużym udziałem świerkowych drzewostanów. Jego liczebność wzrasta po wichurach lub w suchych i ciepłych latach.

Jakie szkody powoduje kornik?

Kornik drukarz wierci się pod korą osłabionych lub stojących drzew i tworzy charakterystyczne systemy chodników:

• Przerwanie przewodzenia substancji: Larwy niszczą floem, uniemożliwiając transport wody i składników odżywczych – drzewo stopniowo zamiera.
• Sucha igliwia: Zaatakowane drzewa czerwienieją i tracą igły – to sygnał ich obumierania.
• Masywne rozmnażanie: Przy sprzyjających warunkach populacja szybko rośnie, tworząc rozległe powierzchnie zasiedlone przez kornika.

Ciekawostki o korniku drukarzu

• Ma 2–3 pokolenia rocznie, w zależności od temperatury i wysokości nad poziomem morza.
• Rozmnażanie zaczyna się, gdy temperatura przekracza 17 °C – często już w kwietniu lub maju.
• Chrząszcze komunikują się za pomocą feromonów, które przyciągają kolejne osobniki do odpowiedniego drzewa.
• Typowy układ chodników: Samiec drąży główny korytarz, od którego samice tworzą boczne chodniki macierzyste – stąd nazwa „typographus”.

Jak walczyć z kornikiem?

Ochrona lasu przed kornikiem jest trudna i wymaga szybkich oraz złożonych działań:

• Wycinka zaatakowanych drzew: Usuwanie zainfekowanych osobników i ich szybkie przetworzenie poza lasem.
• Pułapki i feromonowe wabiki: Służą do monitoringu i odłowu chrząszczy.
• Wywóz i okorowanie drewna: Drewno należy szybko okorować lub wywieźć, aby uniemożliwić dalszy rozwój owadów.
• Usuwanie szkód poklęskowych: Po wichurach i opadach śniegu należy jak najszybciej usunąć powalone drewno.
• Wsparcie dla lasów mieszanych: Sadzenie różnorodnych gatunków drzew ogranicza ryzyko rozprzestrzeniania się kornika.

Zapobieganie masowemu występowaniu

• Monitoring i szybka reakcja: Leśnicy śledzą obecność owadów za pomocą pułapek i oznaczają drzewa zagrożone.
• Redukcja monokultur: Monokultury świerkowe są najbardziej narażone – ważne jest zwiększanie różnorodności gatunkowej.
• Dobra kondycja drzewostanów: Silne i zdrowe drzewa są bardziej odporne na zasiedlenie.

Najczęściej zadawane pytania

1. Jak rozpoznać zaatakowane drzewo?

Widać na nim otwory wylotowe, charakterystyczne „trociny” na korze oraz czerwieniejące igły, które stopniowo opadają.

2. Czy można zwalczyć kornika w ogrodzie?

Jeśli świerk jest zaatakowany, najlepiej go ściąć i szybko okorować lub usunąć z posesji.

3. Czy kornik jest niebezpieczny dla ludzi?

Nie, nie atakuje ludzi ani zwierząt – zagraża tylko drzewom.

4. Czy pomagają naturalni wrogowie?

Tak, dzięcioły, osowate i niektóre chrząszcze są naturalnymi wrogami kornika, ale nie wystarczają do jego zwalczenia przy masowym pojawie.

5. Co jest najskuteczniejsze w ochronie lasu?

Szybka reakcja – wykrycie zaatakowanych drzew, ich wycinka i przetworzenie przed wylotem nowego pokolenia.

Kornik drukarz to mały owad o ogromnym wpływie na ekosystemy leśne. Walka z nim wymaga szybkości, wiedzy fachowej i długofalowego planowania – tylko w ten sposób można skutecznie chronić nasze lasy przed katastrofalnymi skutkami jego działalności.