Krocionóg w ogrodzie – pożyteczny rozkładacz materii organicznej

Krocionogi (Diplopoda) to drobne stawonogi, które często pojawiają się w glebie, kompostownikach lub pod kamieniami w ogrodzie. W przeciwieństwie do pareczników (stonóg) nie są drapieżnikami – żywią się obumarłą materią organiczną, pomagając rozkładać liście i utrzymywać żyzność gleby. To naturalne „sprzątaczki” przyrody.

Jak wygląda krocionóg?

Krocionogi mają wydłużone, walcowate lub nieco spłaszczone ciało złożone z dziesiątek segmentów. Ich typową cechą jest dwie pary nóg na każdym segmencie, co odróżnia je od pareczników (te mają tylko jedną parę). Zwykle są ciemnobrązowe do czarnych, a niektóre gatunki mają jaśniejsze plamki. W razie zagrożenia zwijają się w kulkę i wydzielają wonną substancję obronną.

Gatunki krocionogów u nas

• Julus terrestris: Najczęstszy gatunek, długość 2–4 cm, walcowaty, żyje w glebie i kompoście.
• Glomeris marginata: Mniejszy gatunek, potrafi zwijać się w kulkę, podobnie jak „pancernik”. Dorasta do 1–2 cm.
• Cylindroiulus caeruleocinctus: Pospolity w lasach i ogrodach; ciemny z delikatnym, niebieskawym połyskiem.
• Inne gatunki z rodzajów Julus i Glomeris: Często spotykane pod kamieniami, drewnem lub w ściółce liściastej.

Jaką rolę mają krocionogi w ogrodzie?

Krocionogi są ważne dla zdrowia gleby:

• Rozkładają materię organiczną: Odżywiają się liśćmi, resztkami roślin i drewnem.
• Wzbogacają glebę: Przekształcają materię w próchnicę, zwiększając żyzność podłoża.
• Wspierają bioróżnorodność: Stanowią pokarm dla ptaków, jeży i innych drobnych zwierząt.

Negatywne strony krocionogów w ogrodzie

Krocionogi są z reguły nieszkodliwe, jednak przy nadmiernej liczebności mogą:

• Obgryzać młode rośliny: Czasem sięgają po kiełkujące nasiona lub delikatne korzonki.
• Wchodzić do domów: Podczas wilgotnej pogody lub w poszukiwaniu schronienia mogą pojawiać się w piwnicach.

Czy krocionogi są niebezpieczne?

Nie, krocionogi są całkowicie nieszkodliwe dla człowieka. Nie gryzą, nie żądlą i nie przenoszą chorób. Wydzielina obronna może mieć nieprzyjemny zapach, ale nie jest groźna – co najwyżej może lekko zabarwić skórę.

Ciekawostki o krocionogach

• Niektóre gatunki mają nawet do 200 nóg, lecz nigdy „tysiąc”, jak sugeruje nazwa.
• Są długowieczne – część gatunków dożywa 7–10 lat.
• W przeciwieństwie do szybkich pareczników krocionogi są powolne i polegają na obronie przez zwinięcie się w kulkę.
• Są bardzo wrażliwe na suszę, dlatego preferują wilgotne środowiska.

Co może zagrażać krocionogom?

• Susza: Bez wilgotnego środowiska nie są w stanie przetrwać.
• Usuwanie liści i drewna: Utrata kryjówek ogranicza im przestrzeń życiową.
• Chemikalia: Pestycydy i herbicydy szkodzą im oraz ich pokarmowi.

Jak wspierać krocionogi w ogrodzie?

• Kompost: To idealne miejsce do życia i rozmnażania.
• Naturalne zakątki: Zostaw liście, gałęzie czy kamienie jako schronienie.
• Bez chemii: Ogranicz opryski, by zapewnić zdrowe środowisko.

Najczęściej zadawane pytania

1. Czym żywią się krocionogi?

Głównie obumarłą materią organiczną – liśćmi, drewnem i resztkami roślin.

2. Czy krocionogi są pożyteczne?

Tak, przekształcają materię organiczną w próchnicę i poprawiają jakość gleby.

3. Czym różnią się od pareczników?

Mają dwie pary nóg na segment i żywią się materiałem roślinnym, podczas gdy pareczniki są drapieżnikami z jedną parą nóg na segment.

4. Czy krocionogi mogą szkodzić roślinom?

Tylko przy przegęszczeniu mogą uszkadzać młode, kiełkujące rośliny; na co dzień są korzystne.

5. Dlaczego krocionogi pojawiają się w domu?

Szukają wilgotnych kryjówek podczas suszy lub deszczowej pogody. Są nieszkodliwe – wystarczy je wynieść na zewnątrz.

Krocionogi to ciche i niepozorne pomocnice ogrodu. Uczestniczą w tworzeniu próchnicy, poprawiają jakość gleby i wspierają naturalną równowagę. Choć czasem mogą uszkodzić młode rośliny, ogólnie są bardzo korzystne dla ekosystemu.