Stonka ogórkowa – szkodnik roślin dyniowatych

Stonka ogórkowa (Acalymma vittatum) to drobny szkodnik atakujący rośliny dyniowate, takie jak ogórki, cukinie czy dynie. Powoduje uszkodzenia liści i kwiatów, a jednocześnie roznosi bakteryjne choroby, które mogą całkowicie zniszczyć plony. Choć naturalnie występuje głównie w Ameryce Północnej, opis szkód jest istotny także dla ogrodników w innych regionach.

Jak wygląda stonka ogórkowa?

Dorosły chrząszcz ma długość około 5–7 mm, ciało w kolorze żółtym do żółtozielonego i trzy wyraźne czarne paski na pokrywach skrzydeł. Czułki są czarne, długie i lekko zakrzywione. Larwy są cienkie, kremowobiałe, z brązową głową, żyją w glebie i uszkadzają korzenie.

Gdzie i kiedy występuje?

Stonka ogórkowa pojawia się wczesną wiosną po ociepleniu. Atakuje przede wszystkim młode rośliny dyniowate, które są wrażliwe na uszkodzenia liści i kwiatów. Najbardziej aktywna jest w ciepłe, słoneczne dni. Dorosłe osobniki przebywają na liściach i kwiatach, gdzie żerują i składają jaja do gleby.

Co zjada i jak szkodzi?

• Liście: Dorosłe osobniki wygryzają małe otwory, co osłabia rośliny i prowadzi do „okienkowania” liści.
• Kwiaty: Żerowanie na kwiatach ogranicza zapylenie i tworzenie owoców.
• Strefa korzeniowa: Larwy uszkadzają korzenie, co spowalnia wzrost roślin.
• Rozprzestrzenianie chorób: Chrząszcze przenoszą bakterie wywołujące więdnięcie roślin dyniowatych (np. *Erwinia tracheiphila*).

Jakie rośliny są najbardziej zagrożone?

• Ogórki: Bardzo podatne na uszkodzenia i przenoszenie chorób.
• Cukinie i dynie: Uszkodzenia liści i kwiatów prowadzą do słabego rozwoju owoców.
• Melony, patisony: Również mogą być atakowane, zwłaszcza w fazie kwitnienia.

Ciekawostki o stonce ogórkowej

• Dorosłe osobniki reagują na ruch – przy płoszeniu szybko spadają na ziemię lub odlatują.
• Jedna samica może złożyć nawet 150 jaj w pobliżu korzeni roślin.
• Stonka ogórkowa jest jednym z głównych wektorów bakteryjnego więdnięcia roślin dyniowatych.
• Szkodzi szczególnie w początkowych fazach wzrostu roślin.

Jak ograniczyć występowanie stonki ogórkowej?

• Osłanianie upraw: Zastosowanie agrowłókniny chroni młode rośliny przed atakiem.
• Poranny zbiór: Rano dorosłe osobniki są mniej ruchliwe – można je strząsać do pojemnika.
• Pułapki lepowe: Żółte tablice lepowe wyłapują latające chrząszcze.
• Naturalne opryski: Wyciąg z czosnku lub pokrzywy może zmniejszyć ich liczebność.
• Płodozmian: Nie uprawiaj roślin dyniowatych w tym samym miejscu co roku.

Najczęściej zadawane pytania

1. Kiedy stonka ogórkowa jest najbardziej aktywna?

Od wiosny do późnego lata – szczególnie podczas ciepłych, słonecznych dni.

2. Czy ten chrząszcz przenosi choroby?

Tak – jest ważnym wektorem bakterii wywołujących więdnięcie roślin.

3. Czy konieczna jest ochrona chemiczna?

Jest możliwa, ale zaleca się ją jedynie jako ostateczność, zwłaszcza przy roślinach spożywczych.

4. Czy larwy mogą uszkodzić plony?

Tak – larwy żerują na korzeniach, co osłabia wzrost i plonowanie roślin.

5. Jak zapobiec występowaniu w przyszłym sezonie?

Stosuj płodozmian, usuwaj resztki roślin po sezonie i osłaniaj młode uprawy we wczesnej fazie wzrostu.

Stonka ogórkowa może wyrządzić znaczne szkody w uprawach dyniowatych. Dzięki szybkiej reakcji i działaniom profilaktycznym można jednak skutecznie chronić rośliny i zapewnić zdrowe plony.